‘Sunfish’ หรือ ‘Mola mola’
วงจรชีวิตสุดแปลกของเจ้าปลาพระอาทิตย์

ดำดิ่งลึกลงไปสู่มหาสมุทรอันกว้างใหญ่ ท่ามกลางสิ่งมีชีวิตมากมายที่อาศัยอยู่ใต้น้ำ เราจะพามารู้จักกับ เจ้าปลาพระอาทิตย์ หรือ Sunfish มองเผินๆ ก็เหมือนจะเป็นปลาพันธุ์อื่นทั่วไปที่อาศัยอยู่ในทะเล แต่รู้ไหมว่า…เจ้าปลาพันธุ์นี้มีวงจรชีวิตที่แปลกประหลาด และดูแตกต่างจากปลาทั่วไป

Sunfish คืออะไร?

โมลา โมล่า (Mola mola) คือชื่อทางวิทยาศาสตร์ของปลาชนิดนี้ แต่ก็ยังมีชื่อเรียกอีกมากมายแต่ที่ถูกเรียกตามภาษาท้องถิ่นแต่ละประเทศ เช่น ในภาษาอังกฤษจะถูกเรียกว่า Sunfish หรือ Ocean Sunfish เพราะลักษณะตัวที่ดูกลมๆ ใหญ่ แถมยังชอบลอยตัวขึ้นมาอาบแดดบนผิวน้ำ ในขณะที่ชาวฝรั่งเศษจะเรียกกันว่า ปลาพระจันทร์ (Poisson lune) และชาวอิตาลีเรียกกันว่า Luna ที่มาของชื่อนี้มาจากรูปร่างกลมและผิวที่นวลผ่องเหมือนพระจันทร์นั่นเอง

รูปร่างที่ดูแปลกประหลาด

Sunfish เป็นปลาทะเลกระดูกแข็งชนิดหนึ่งในวงศ์ ปลาแสงอาทิตย์ ในอันดับปลาปักเป้า มีขนาดตัวใหญ่ ตัวที่โตเต็มที่จะมีขนาดใหญ่ถึง 3.2 เมตรและมีน้ำหนักมากที่สุด 2,300 กิโลกรัมหรือมากกว่า 2 ตันเลยทีเดียว พวกคนเดินเรือได้ตั้งฉายาให้มันว่า “หัวปลาว่ายน้ำ” สาเหตุก็เพราะรูปร่างที่ดูไม่สมดุล ถ้าเปรียบเทียบเป็นคนที่ใช้ชีวิตโดยมีแค่หัว

Sunfish เป็นปลาไม่มีเกล็ด มีผิวหนังหนาหยาบและยืดหยุ่น ขนาดตัวที่ดูใหญ่แต่กลับมีครีบขนาดเล็กเกินไปสำหรับตัว เป็นผลให้ว่ายน้ำได้เชื่องช้าสุดๆ ลักษณะปากรูปวงกลมรูเล็กทำให้กินอาหารขนาดใหญ่ได้ยากลำบาก ช่างน่าสงสารจริงๆ แต่อย่างน้อยก็พอมีข้อดีให้อยู่บ้างเล็กน้อยนั่นก็คือ เมือกหนาของมันที่ทำหน้าที่เป็นเสมือนเกราะป้องกันตัว ซึ่งบางตัวอาจมีหนังหนาถึง 15 มิลลิเมตร

เจ้า Sunfish เป็นปลาที่ไม่มีจุดมุ่งหมายในการเกิดมาบนโลกนี้เลย เหมือนปลาที่ไร้ประโยชน์ ทุกวันนี้นักวิทยาศาสตร์ยังถกเถียงกันอยู่ว่าเจ้าปลาพระอาทิตย์นั้นเคลื่อนที่ได้อย่างไร ครีบที่มีขนาดเล็กนั้นทำได้มากที่สุดแค่กระดิกเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่บางคนก็บอกว่าปากของมันสามารถพ่นน้ำออกมาเพื่อควบคุมทิศทางได้นะ และสิ่งที่ทำให้ผู้คนไม่เข้าใจที่สุดก็คือ อวัยวะที่ปลาทุกตัวจะต้องมีไว้เพื่อลอยตัวและไม่ให้ตัวเองจมไปก้นทะเลลึกเวลาที่หยุดนิ่งคือ ‘ถุงลม’ แต่กลับเป็นสิ่งที่เจ้าปลาชนิดนี้ไม่มี แปลกใจใช่ไหมล่ะ!

วงจรชีวิตที่สุดแสนจะอาภัพ
ของเจ้า Sunfish

สมองที่มีขนาดเล็กเท่านิ้วโป้งของคน มันจึงใช้ชีวิตด้วยวิถี SlowLife ว่ายน้ำไปมาอย่างช้าๆ หากอยากจะเห็นเจ้าปลา Sunfish เป็นสิ่งที่ยากพอควร มันอาศัยอยู่ในทะเลเขตร้อนและอบอุ่น ซึ่งอาจพบได้ใน เกาะบาหลีในอินโดนีเซีย แต่มีรายงานว่าจะพบได้ในความลึกถึง 400 เมตรและบางครั้งก็อยู่รวมกันเป็นฝูง แต่โดยปกติแล้วเจ้าปลาชนิดนี้มักจะอาศัยอยู่ตามลำพัง  

Sunfish ได้ขึ้นชื่อว่าเป็นปลาที่มีปรสิตเกาะตามตัวเยอะมากที่สุด เนื่องจากการว่ายแบบเชื่องช้าทำให้หนังของมันกลายเป็นแหล่งที่อยู่ของพวกปรสิตหลายชนิด และนั่นทำให้มันมักจะป่วยอยู่บ่อยครั้ง เพราะถูกรบกวนจากปรสิตที่คอยเกาะกินเลือด ทำให้ต้องว่ายขึ้นมาบริเวณผิวน้ำเพื่อให้ปลาชนิดเล็กและนกมาคอยกัดปรสิตที่เกาะอยู่ตามตัว นั่นแปลว่าเหล่านักล่าจะเห็นมันได้ง่ายขึ้น เสี่ยงชีวิตสุดๆ

การกินอาหารสุดพิลึก

เรื่องวิธีการกินอาหารของมันก็มีความแปลกไม่เหมือนใครอีกเช่นเคยคือ ครั้งแรก Sunfish จะใช้ปากกัดเหยื่อให้เป็นชิ้นเล็กๆ แล้วพ่นออกมาก่อนที่จะดูดเข้าปากไปอีกครั้งอาหารส่วนใหญ่ของ Sunfish คือพวกกุ้ง ปลาหมึก ปลาขนาดเล็กและแมงกะพรุน หรือตัวอะไรก็ตามที่สามารถว่ายเข้าปากของมันได้โดยไม่ต้องเปลืองแรง เป็นอาหารที่ล้วนไม่มีคุณค่าทางโภชนาการเลย และจะต้องกินในปริมาณที่มากพอตามขนาดตัวถึงจะมีชีวิตรอด ดังนั้นเจ้าปลาจึงอ้าปากตลอดเวลา

ออกไข่มากที่สุด
แต่กลับเหลือรอดน้อยที่สุด

Sunfish เป็นปลาที่วางไข่มากที่สุดในโลกก็คือประมาณ 300 ล้านฟอง ซึ่งเป็นปริมาณที่เยอะมาก โดยเมื่อถึงตอนวางไข่ มันจะปล่อยให้ไข่ลอยไปเรื่อยๆ ตามกระแสน้ำ พ่อแม่ปลาจะไม่ดูแลลูกๆ ของมันเลยจึงทำให้เจ้าปลา Sunfish ตัวน้อยเหลือรอดและเติบโตเป็นปลาตัวโตที่สมบูรณ์เพียงไม่กี่ตัวเท่านั้น

Sunfish มีการตายที่ง่ายดายมาก เช่น ว่ายไปชนโขดหินและตายเนื่องจากไม่สามาถหมุนหลบได้ หรือกระโดดขึ้นเหนือน้ำเพื่อสะบัดปรสิตออกจากตัวแต่กลับช็อคตายเพราะหงายหลังไปกระแทกน้ำ หรือว่ายลงไปใต้น้ำลึกเกินไปและตายด้วยอุณหภูมิที่เย็นจัด แต่น่าแปลกใจเสียจริงที่ปลาชนิดนี้ยังคงไม่สูญพันธุ์และมีชีวิตจนปัจจุบัน Sunfish จึงนับว่าเป็นหนึ่งในปลาที่มีวงจรชีวิตที่แปลกประหลาดมากทีเดียว